Budynki w Unii Europejskiej odpowiadają łącznie za 40% całkowitego zużycia energii i ponad 35% emisji gazów cieplarnianych. Cele stawiane sobie w UE w odpowiedzi na zmiany klimatyczne spowodowane działalnością człowieka, a także sytuacja geopolityczna wywołana przez pandemię i wojnę w Ukrainie, mają bezprecedensowy wpływ nie tylko na budynki, w których mieszkają ludzie, ale także na budynki niemieszkalne, w tym przemysłowe i publiczne, które są wyjątkowe z kilku powodów.
Patrząc na dane GUSowskie dla Polski, od 2010 r. do 2020 r. zużycie energii finalnej w przemyśle wzrosło, dobijając do wartości dla gospodarstw domowych.
Źródło: GUS
Przemysłowe domino
Przemysł, który jest ważnym elementem funkcjonowania europejskich gospodarek, generując miejsca pracy dla wielu Europejczyków, w ostatnich miesiącach był stawiany przed ostatecznością jaką jest zatrzymywanie produkcji. Firmy energochłonne z różnych branż m.in. chemicznej, budowlanej, stalowej, a nawet spożywczej, zarówno w Polsce jak i w UE, od wakacji 2022 r. informują o wstrzymywaniu prac czy ograniczaniu produkcji. Przy okazji warto pamiętać, że funkcjonowanie gospodarki jest silnie powiązane z funkcjonowaniem jej poszczególnych „puzzli” więc wstrzymanie produkcji na jednym końcu może się odbić czkawką na drugim końcu łańcucha.
Rząd planuje program łagodzący skutki wzrostu cen prądu i gazu dla przedsiębiorstw. Zapowiadany budżet to 5 mld PLN. Oczywiście takie wsparcie dla spółek szczególnie narażonych na wysokie ceny energii jest potrzebne, ale powinno być połączone z myśleniem długoterminowym, w którym firmy zachęcane byłyby do działań proefektywnościowych, dotyczących zarówno budynków jak i procesów przemysłowych. W bazie MURE promującej, ale także oceniającej działania z zakresu poprawy efektywności energetycznej w różnych sektorach, Polska znajduje się poza 10 najlepszymi krajami europejskimi ze średnią 3,3 (na 5), jeśli chodzi o działania w sektorze przemysłowym.
Rozwiązania zmniejszające zużycie energii są dostępne i warto z nich skorzystać myśląc o stabilnej przyszłości firmy – nie tylko ze względów oszczędnościowych, ale również wypełniania obowiązku raportowania celów ESG, który przekłada się także na relacje z kontrahentami i wizerunek firmy. Dodatkowo, zlekceważenie działań zgodnych z ESG może utrudnić dostęp do kapitału na inwestycje, gdyż banki też mają swoje zielone cele i nie będą skłonne finansować projektów o negatywnym wpływie na środowisko.
Budynki publiczne na przodzie
Działania zwiększające efektywność energetyczną w budynkach publicznych tj. urzędach, szpitalach czy szkołach to ważny temat, którym powinny zainteresować się samorządy. To właśnie ten zasób budowlany ma pełnić wzorcową rolę w zakresie poprawy efektywności energetycznej zgodnie z Dyrektywą o efektywności energetycznej a wymagania dot. charakterystyki energetycznej budynków zgodnie z planowaną rewizją Dyrektywy budynkowej (EPBD) mają być wprowadzane wcześniej, szybciej dla budynków użyteczności publicznej. Polska Ustawa o efektywności energetycznej z 2016 roku również zobowiązuje administrację publiczną do podjęcia działań. Dodatkowo, co zostało podkreślone w Długoterminowej Strategii Renowacji budynków, powierzchnia budynków będących własnością publiczną lub budynków zajmowanych przez instytucje publiczne stanowi znaczny procent zasobu budowlanego Polski.
Jeśli, ze względu na ogrom bieżących obowiązków, przyszłość jest pojęciem zbyt odległym dla naszych przedstawicieli w gminach i instytucjach rządowych i nie zachęca ich do podejmowania działań już teraz, to na pewno do działań naprawczych mobilizują rosnące ceny energii, które dotkną ogół obywateli tej jesieni i zimy. Antycypując problemy i reagując na wysokie ceny energii oraz powiązane z nimi rachunki od 1 października administracja rządowa i samorządowa jest zobowiązana do zmniejszenia zużycia prądu o 10%
Dobre praktyki
Raport IPCC z 2022 r. poświęcony działaniom ograniczającym zmiany klimatu stwierdza, że okres do 2030 r. będzie kluczowy dla modernizacji budynków i wycofywania z nich paliw kopalnych. Przed nami, przed przemysłem i przez administracją publiczną mniej niż 10 lat, podczas których trzeba znacząco zwiększyć dynamikę działań. W różnego rodzaju dokumenty krajowych i lokalnych pojawiają się kierunki działań czy wręcz cele, czy zobowiązania dla przemysłu czy administracji publicznej np. w konsultowanej obecnie Zielonej Wizji Warszawy dla budynków przemysłowych planowane jest do 2035 r. zwiększenie efektywności energetycznej o 60%. W kolejnych tekstach z naszego cyklu „Efektywność energetyczna w budynkach niepublicznych” będziemy przedstawiać dobre praktyki dla infrastruktury przemysłowej i budynków użyteczności publicznej, z których można i warto korzystać już teraz.
