29 listopada 2022 r. Stowarzyszenie Fala Renowacji wspólnie z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce zorganizowało debatę ekspercką na temat wsparcia poprawy efektywności energetycznej budynków w kontekście planu REPowerEU.
Inwazja Rosji na Ukrainę wywołała bezprecedensowe zakłócenia na rynku energii, czego bezpośrednim skutkiem jest gwałtowny wzrost cen energii elektrycznej i nośników ciepła, z którym zmierzyć się muszą zarówno mieszkańcy państw Unii Europejskiej, jak i samorządy terytorialne. Odpowiedzią Komisji Europejskiej na
bezprecedensowy kryzys energetyczny, którego dziś doświadczamy – jest plan REPowerEU opublikowany w maju 2022. Zakłada on podjęcie zdecydowanych działań w celu jak najszybszego uniezależnienia się krajów unijnych od rosyjskiego gazu i ropy poprzez oszczędność energii, dywersyfikację kierunków dostaw oraz zwiększenie produkcji energii odnawialnej. To dopełnienie zainicjowanych już wcześniej działań legislacyjnych w ramach wdrażania pakietu Fit for 55, w tym dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (EPBD), dyrektywy o efektywności
energetycznej (EED) i dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED).
W debacie udział wzięli eksperci specjalizujący się w tematyce efektywności energetycznej budynków reprezentujący sektor organizacji pozarządowych, think-tanków, biznesu, a także przedstawicieli Rządu RP, w tym Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów ds. programu „Czyste Powietrze” i efektywności energetycznej budynków. Tematem dyskusji były działania, które w obliczu kryzysu energetycznego podejmuje lub powinna podjąć Polska.
Okazją do pogłębionej rozmowy na ten temat jest Dzień Renowacji (REDay2022), zorganizowany w ramach kampanii „Zmodernizujmy Europę” (Renovate Europe Campaign, REC), 27 października 2022, pod hasłem #Renovate2REPowerEU, podczas którego przedstawiciele instytucji europejskich oraz organizacji pozarządowych poddali krytycznej analizie argument o tym, że skala koniecznej modernizacji energetycznej jest zbyt duża, aby skutecznie zmierzyć się z problemem ogromnego zużycia energii przez sektor budynków. Wręcz przeciwnie, dostępne fundusze Unii Europejskiej to potencjał do systemowych reform i motor zmian, które mogą być finansowane przez sektor prywatny. Unia Europejska musi stawiać przed sobą długoterminowe cele, które uchronią jej mieszkańców przed powtórką obecnego kryzysu w przyszłości.
Wnioski, które pojawiły się podczas debaty:
”Konieczne jest większe wsparcie kompleksowości modernizacji energetycznej budynków, ale także pogłębienie wiedzy na temat znaczenia kolejności wykonanych prac oraz zastosowanie w praktyce i regulacjach programowych zasady Pierwszeństwa Efektywności Energetycznej. Rząd powinien przeznaczyć większe środki na kampanię promocyjną programu Czyste Powietrze i innych programów wsparcia poprawy efektywności energetycznej budynków, tak aby informacje te dotarły „pod strzechy”, bo nadal bardzo wielu Polaków nie ma świadomości, że istnieją tego typu programy.
”Co do zasady, planując znaczne zwiększenie procesu renowacji budynków w Polsce należy myśleć o szerokiej palecie rozwiązań, które z powodzeniem są już stosowane w innych państwach Unii Europejskiej. Co więcej, należy traktować politykę transformacji sektora budownictwa jako wielowątkowy, wielosektorowy proces, bo jego wdrożenie wymaga spojrzenia strategicznego i uwzględnienia sektorów powiązanych z transformacją budownictwa.
”Konieczne jest uświadamianie społeczeństwu związku między ubóstwem energetycznym a klimatem, w szczególności faktu, że działania pro-klimatyczne sprzyjają także walce z ubóstwem energetycznym.
”W ostatnich latach w kontekście efektywności energetycznej budynków przyjmowaliśmy podejście, że jest źle, ale z czasem będzie lepiej, natomiast wraz z REPowerEU jesteśmy zmuszeni zmienić narrację i przyznać, że zmiana ma nastąpić już teraz, a walka z wampirami energetycznymi musi rozpocząć się na dobre.
”Konieczne jest wdrożenie na dużą skalę takich instrumentów, jak punkty kompleksowego wsparcia mieszkańców w przygotowaniu i przeprowadzeniu renowacji budynku, czyli One-Stop-Shop-ów, funkcjonujących już w wielu krajach europejskich.
